Sot pas mesditës në Parisdo të fillojë mbledhja e Komitetit për Politikë dhe Demokraci i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Europës ku raportuesja greke, Dora Bakoyannis, do të prezantojë draft Opinionin e saj lidhur me aplikimin e Kosovës për anëtarësim. Në këtë draft, Bakoyannis argumenton pro anëtarësimit të Kosovës në organizatën paneuropiane.
Para kësaj mbledhje të Parisit, në Prishtinë ka folur për këtë temë presidentja Vjosa Osmani, e cila tha se shpreson që raporti të miratohet dhe që më pas Asambleja e Përgjithshme ta rekomandojë anëtarësimin.
Osmani tha se çështja e themelimit të Asociacionit si kusht – madje edhe kyç – siç u përfol, nuk do të jetë në këtë fazë, por për të flitet si kush post anëtarësimit.
“Paragrafi 11 i raportit e qartëson se kur flitet për Asociacionin flitet si një prej detyrimeve të post anëtarësimit, pra nuk flitet për këtë fazë për themelim të Asociacionit”, tha sot Osmani në një deklarim për media.
Ajo tha se zotimi për themelimin e tij nuk është zotim i marsit që u dha në letrën e saj të nënshkruar edhe nga kryeministri Kurti e kryeparlamentari Konjufca.
“Mos të harrojmë që për themelimin e tij është dhënë përkushtimi i plotë më 2013 nëpërmjet ratifikimit, por ky është përsëritur në marrëveshjen e fundit, atë bazike të 27 shkurtit 2023. Pra, s’është përkushtim i marsit 2024, por i marrëveshjes bazike së vitit 2023 që është pranuar nga delegacioni i Kosovës dhe – siç e dini të gjithë – përfshinë edhe detyrimin për themelimin e Asociacionit”.
Por, presidentja Osmani thotë se në letër e ka bërë të qartë që detyrat që ka Kosova për të bërë duhet të bëhen në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e saj.
“Ajo çka është me rëndësi e që ka qenë kërkesë e imja në letrën dërguar Bakoyanis është që të përfshihet një pjesë ku çdo detyrim i Republikës së Kosovës të zbatohet në përputhje me të drejtën kushtetuese, ligjet e Republikës së Kosovës, me Kushtetutën dhe aktgjykimet e Kushtetueses. Kjo është korniza jonë, s’dalim assesi jashtë saj”, tha ajo.
Për mbledhjen e somte është deklaruar mbrëmë edhe Kryediplomatja e Kosovës Donika Gërvalla nga Nju Jorku. Ajo ka thënë se nëse ka kuorum, pra deputetë të mjaftueshëm, raporti i raportueses Dora Bakoyannis do të miratohet. Çështja e kuorumit është ngritur për shkak të mundësisë që deputetët të mos udhëtojnë në Paris për shkak të festës së Pashkëve.
Në konkluzionet e hartuara nga raportuesja greke për Asociacionin thuhet se Asambleja pret përparim deri në finalizimin e tij.
“Asambleja gjithashtu duhet të presë nga autoritetet e Kosovës përparim të konsiderueshëm dhe të prekshëm sa i përket Asociacionit të komunave me shumicë serbe, me synim themelimin e tij sa më shpejt”.
Ndërkaq, për shpronësimet në Veri – që ishte një ndër dy kushtet tjera të përmendura për anëtarësim – thuhet se ato duhet të bëhen në “respektimin më të rreptë të ligjit”. Aty përmendet edhe plani i Ahtisaarit.
“Për më tepër, Asambleja duhet të kërkojë nga autoritetet e Kosovës që shpronësimet të kryhen në respektimin më të rreptë të ligjit dhe që çdo legjislacion i ardhshëm në këtë fushë të jetë plotësisht në përputhje me Planin e Ahtisaarit, duke përfshirë mbrojtjen e pronave të Kishës Ortodokse Serbe”, thuhet në konkuizionet draft -raportit që e ka shkruar Bakoyannis.
Bakoyannis në mbledhjen e sotme do t’i njoftojë deputetët edhe për zotimet e dhëna nga tre krerët e institucioneve të Kosovës në një letër që këta ia nisën asaj.
Në Paris sot do të jenë prezentë edhe deputetët e Kuvendit të Kosovës, Saranda Bogujevci, Arben Gashi, Besnik Tahiri dhe Ariana Musliu-Shoshi dhe Enis Kervan.
Më poshtë draft-opinioni i Bakoyannis me konkluzionet:
70. Progresi i bërë nga Kosova në fushat e demokracisë, të drejtat e njeriut dhe sundimit të ligjit duhet të njihet. Sistemi i saj ligjor është gjerësisht në përputhje me standardet e Këshillit të Europës dhe anëtarësimi në organizatë do ta ndihmonte Kosovën të kapërcejë hendekun ndërmjet ligjit dhe zbatimit të tij duke siguruar mbikëqyrje dhe ndikim më të madh të Këshillit të Europës në zhvillimet e brendshme.
Mbi të gjitha, do t’u jepte qasje në Gjykatën Europiane të të Drejtave të Njeriut të gjithë atyre që janë nën juridiksionin e Kosovës – pavarësisht nga kombësia apo komuniteti i tyre – duke siguruar kështu që të drejtat e tyre të mbrohen nga institucioni më i lartë gjyqësor europian. Anëtarësimi në Këshillin e Europës do të përfaqësonte gjithashtu një moment historik në procesin e integrimit të mëtejshëm europian të Kosovës.
71. Aspiratat e Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Europës duhet të marrin një përgjigje pozitive. Mirëpritja e Kosovës në gjirin e Këshillit të Europës, megjithatë, nuk është fundi, por fillimi i një procesi. Shpresoj që, në fuqinë e klimës së besimit e cila është krijuar gjatë shumë viteve të bashkëpunimit dhe e përforcuar përmes dialogut tonë në kontekstin e aplikimit për anëtarësim, Kosova do të shfrytëzojë mundësinë e anëtarësimit për të konsoliduar demokracinë dhe kulturën e saj demokratike, për të fituar besimin dhe besnikërinë e të gjitha komuniteteve dhe për t’u bërë agjent i stabilitetit në rajon.
72. Në dialogun e vazhdueshëm ndërmjet Këshillit të Europës dhe Kosovës, disa çështje veçohen për rëndësinë e tyre. Në radhë të parë, duke mirëpritur zbatimin e vonuar, nga qeveria aktuale, të aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese të Kosovës të vitit 2016 në rastin e Manastirit të Deçanit, Asambleja duhet të vazhdojë ta ndjekë këtë çështje dhe të rekomandojë që Komiteti i Ministrave duhet të bëjë të njëjtën.
73. Asambleja gjithashtu duhet të presë nga autoritetet e Kosovës përparim të konsiderueshëm dhe të prekshëm sa i përket Asociacionit të komunave me shumicë serbe, me synim themelimin e tij sa më shpejt.
74. Për më tepër, Asambleja duhet të kërkojë nga autoritetet e Kosovës që shpronësimet të kryhen në respektimin më të rreptë të ligjit dhe që çdo legjislacion i ardhshëm në këtë fushë të jetë plotësisht në përputhje me Planin e Ahtisaarit, duke përfshirë mbrojtjen e pronave të Kishës Ortodokse Serbe.
75. Në një letër të dërguar për mua e datës 3 mars 2024, kryeministri Albin Kurti zotohet që Kosova të nënshkruajë dhe ratifikojë një sërë traktatesh të Këshillit të Europës gjatë dhe pas anëtarësimit. Këto angazhime janë pasqyruar në draft Opinionin bashkëngjitur këtij memorandumi shpjegues.
76. Gjithashtu, me një letër të datës 22 mars dhe të nënshkruar nga kryeministri, presidentja dhe kryetari i Kuvendit të Kosovës, autoritetet kanë marrë një sërë zotimesh, duke përfshirë:
• marrjen e të gjitha masave për të de-përshkallëzuar tensionet në veri të Kosovës dhe përmbajtjen nga vendimet e njëanshme që mund të çojnë në përkeqësim të mëtejshëm të situatës së sigurisë;
• gjyqësori dhe prokuroria në veri të Kosovës; marrja e masave urgjente për të promovuar riintegrimin e serbëve të Kosovës në forcat policore;
• përmbajtja nga përdorimi i policisë speciale në veri të Kosovës për detyra të zakonshme policore, të sigurohen që ato të vendosen vetëm në rast nevoje dhe të rrisin bashkëpunimin me KFOR-in dhe EULEX-in;
• të sigurojë zbatimin efektiv të kuadrit ligjor për mbrojtjen e pakicave kombëtare; të ndajë burime të mjaftueshme për zbatimin efektiv të legjislacionit për përdorimin e gjuhëve;
• promovimi i mësimit të gjuhëve jo-shumicë në shkolla;
• rritja e masave për të mbështetur integrimin socio-ekonomik dhe pjesëmarrjen politike të personave që u përkasin komuniteteve joshumicë;
